روزه، یکی از عبادات و جزء واجبات ما مسلمانان است، و اشخاصی که شرایط روزه گرفتن را دارند بر آنها واجب است که روزه ماه رمضان را انجام دهند، و شخصی که به هر دلیلی نتواند روزه ماه رمضان را بگیرد باید قضای آن را تا ماه رمضان آینده بگیرد و چه سهوا یا عمدا تا ماه رمضان بعدی نتواند روزه ها را قضا کند باید علاوه بر قضا کفاره یک مد طعام است باید به فقیر بدهد.

در این مقاله سعی بر آن شده تا پرسش و پاسخ هایی که در مورد روزه قضا از آیت الله خامنه ای شده را جمع آوری کرده و برای شما ارائه کرده ایم:
 

1. عاقل شدن دیوانه:

چنانچه فردی دیوانه عاقل شود، آیا باید روزه های زمانی را که دیوانه بوده قضا کند؟

پاسخ : واجب نیست که قضا کند.
 

2. روزه قضا کافر ی که مسلمان شده:

آیا کافری که مسلمان شده باید روزه های زمانی که کافر بوده را به جا بیاورد؟

پاسخ: واجب نیست کافر روزه های زمان کافر بودنش را قضا کند ولی چنانچه مسلمانی کافر شود و دوباره مسلمان شود، روزه هایی که کافر بوده را باید قضا کند و انجام دهد.
 

3. روزه قضا فرد مست:

اگر فرد به علت مستی روزه هایش را انجام نداد، البته با وسیله ای که برای معالجه بیماری بوده  مست شده بود، آیا باید روزه ها را قضا کند؟

پاسخ: روزه ای که به وسیله ای که برای معالجه با آن مست شده و قبل از مست شدن نیت روزه کرده و بعد مست شد و در هرحالت مستی روزه را ادامه داده تا اینکه حالت مستی از او رفع شده، در این صورت احتیاط واجب روزه را باید نگه دارد و قضای روزه هم بر ذمه اوست که باید بعدا انجام دهد.

 
4. شک در تعداد روزه های نگرفته شده:

وقتی فردی به دلیل بیماری یا عذری نتوانسته روزه بگیرد، و بعد می خواهد قضای روزه ها را انجام دهد اما شک در تعداد روزها دارد مثلا شک دارد پنج روز مسافرت بوده یا شش روز؛ در این حالت چند روز باید روزه هایش را قضا کند؟

پاسخ: اگر شخصی به واسطه عذر یا مسافرت یا بیماری یا به هر دلیلی شک در تعداد روزهای فوت شده از روزه ها دارد، باید به تعداد کم اکتفا کند، در مثال بالا باید پنج روز روزه را قضا کند یا شخصی دیگر به واسطه بیماری نمی داند یازده روز روزه نگرفته یا سیزده روز؛ که باید همان یازده روز را روزه بگیرد، همیشه مقدار کم را باید قضا کند.

5. اولویت داشتن انجام کدام روزه قضا:

فردی روزه قضا چندین ماه رمضان بر ذمه دارد اولویت انجام کدام یک واجب است؟
پاسخ: انجام قضای هر کدام از روزه قضا مانعی ندارد و هر کدام را بگیرد صحیح است، اما چنانچه زمان برای انجام روزه قضا سال آخری که روزه گرفته کم باشد مثل اینکه فرد چهار روز روزه قضا دارد و چهار روز هم مانده به ماه رمضان بعدی، که در اینجا باید روزه آخرین ماه رمضان را انجام دهد.

6.چگونگی نیت روزه قضا:

وقتی که کسی روزه چندین ماه رمضان را بر ذمه دارد، آیا باید هنگام نیت روزه مشخص کند که روزه قضا کدام سال را می گیرد؟
پاسخ: لزومی ندارد که در نیت روزه قضا، سال روزه را مشخص کند، و روزه او آخرین سالی که روزه هایش را انجام نداده به حساب می آید.
 

7. افطار کردن روزه قضا:

شخصی که نیت روزه قضا کرده، آیا می تواند، در طول روز روزه را افطار کند؟
پاسخ: در این صورت اگر زمان انجام روزه قضا زیاد باشد می تواند قبل از اذان ظهر روزه را افطار کند.


8. قضای روزه فردی که بعد ماه رمضان فوت کند:

چنانچه فردی به دلیل بیماری یا حیض یا نفاس نتوانسته در ماه مبارک رمضان روزه  بگیرد، و قبل از اینکه ماه تمام شود، فوت کند آیا روزه قضا او واجب است؟
پاسخ: اگر شخص قبل اتمام ماه رمضان فوت کند، لزومی ندارد روزه ها قضا شود البته انجام این کار مستحب است.

 
9. وجوب کفاره روزه قضا:

شخصی که به دلیل بیماری نتوانسته روزه بگیرد، و بیماری او تا ماه رمضان بعدی ادامه دار شد، آیا قضای روزه بر او واجب است؟ اگر عذر اول از بین رفت و عذر دیگر به وجود آمد چه طور؟
پاسخ: اگر مرض یا بیماری تا ماه رمضان بعدی ادامه دار شود، قضای روزه بر این فرد واجب نیست و فقط باید کفاره روزه که یک مد طعام که به اندازه ده سیر از گندم یا جو و مانند این ها کفاره بدهد. اما اگر عذر اول از بین رفت و عذر دیگری به جود آمد مثل اینکه به مسافرت رفته باشد، و این عذر تا ماه رمضان بعدی طول بکشد، باید قضای روزه ها را انجام دهد و بنا به احتیاط مستحب یک مد طعام به فقیر برای هر روز انجام دهد.

 
10. نگرفتن روزه قضا از روی عمد:

شخصی که به واسطه عذری نتوانسته روزه ماه رمضان را بگیرد، و بعد ماه رمضان بیماری یا عذرش بر طرف شد و تا ماه رمضان آینده از روی عمد روزه قضا را انجام ندهد، چه وظیفه ای بر ذمه اش است؟
پاسخ: باید علاوه بر روزه قضا کفاره روزه که یک مد طعام کندم یا جو و امثال اینها را به فقیر بدهد.
 

11. کوتاهی کردن  در انجام روزه قضا یا تنگی وقت در انجام قضای روزه:

شخصی در انجام روزه قضا کوتاهی کند یا زمان برای انجام آن کم باشد، برای روزه های قضایش چه وظیفه ای دارد؟
پاسخ: در صورت کوتاهی کردن در انجام روزه قضا یا اینکه زمان آن کم باشد، در همان زمان کوتاه عذر یا بیماری برای او پیدا شود،  باید قضای روز ها را انجام دهد، و برای کفاره یک مد طعام هم برای هر روز باید انجام دهد؛ در جایی دیگر وقتی برای فرد عذری ایجاد شد و فرد تصمیم دارد بعد از پایان عذر روزه هایش را قضا کند اما قبل از اینکه قضای روزه هایش را انجام دهد زمان انجام دادن آن کم باشد، باید قضا روزه ها را به جا بیاورد و بنا به احتیاط واجب برای هر روز یک مد طعام از گندم یا جو و امثال آن به فقیر بدهد.
 

12. طولانی شدن چند ساله بیماری و انجام روزه قضا:

چنانچه بیماری فردی تا چند سال طول بکشد، آیا وقتی که سالم شد باید قضا روزه ها را به جا بیاورد؟
پاسخ: بعد از اینکه از بیماری رهایی یافت، اگر زمان تا ماه رمضان بعدی دارد روزه آخرین سالی که انجام نداده را قضا کند و برای روزه های سال ها قبل کفاره که یک مد طعام از گندم و جو به فقیر بدهد.

13. تاخیر انداختن قضای روزه ها:

اگر شخصی قضای روزه ها را برای چند سال به تاخیر بیندازد، آیا مشمول کفاره می شود؟
پاسخ: بله برای هر روزی که روزه انجام نداده علاوه بر قضای آن یک مد طعام معادل ده سیر از گندم یا جو و امثال آن به فقیر بدهد.
 

14. نگرفتن روزه ماه رمضان از روی عمد:

شخصی که از روی عمد روزه ماه رمضان خود را انجام ندهد، آیا باید کفاره بپردازد؟
پاسخ: باید هر روزی که روزه نگرفته را قضا کند و علاوه برآن کفاره روزه او این است که برای هر روزی که روزی نگرفته دو ماه روزه باشد یا به شصت فقیر غذا بدهد یا یک بنده را آزاد کند و اگر تا ماه رمضان بعدی قضای روزه ها را به جا نیاورد علاوه بر موارد فوق برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد.
 

15. قضای روزه پدر بر پسر بزرگتر:

آیا قضای  روزه پدرو مادر بر پسر بزرگتر واجب است؟
پاسخ: بله ،بعد از مرگ پدر قضای روزه او بر ذمه پدر است اما قضای روزه مادر بر ذمه او نیست.
 

16. روزه نذر پدر برذمه پسر بزرگتر:

آیا روزه ای به غیر از روزه ماه رمضان مثل روزه نذر داشته باشد، آیا بعد مرگ او وظیفه پسر بزرگتر است که آن را انجام دهد؟
پاسخ: بله اگر روزه ای مانند روزه نذر یا امثال آن بر ذمه پدر البته بعد از مرگش باشد باید انجام دهد.
 

17.قضای روزه به دلیل مسافرت:

بنده به دلیل مسافرت حدود هجده روز روزه نگرفته ام، آیا قضا روزه بر ذمه بنده است؟
پاسخ: هر تعداد از روزهایی که انجام نداده اید باید قضای آن انجام شود.

 

18. قضای روزه برای افردی که عذر چند ساله دارند:

بنده به دلیل انجام وظایف دینی در ماه مبارک رمضان به مسافرت می روم و به همین علت روزه نمی گرفتم، اما اکنون بعد چند سال می خواهم روزه ها قضا کنم آیا علاوه بر قضا کفاره هم بر ذمه بنده است؟
پاسخ: اگر عذر یا مرضی که مانع از روزه گرفتن ماه رمضان باشد، تا ماه رمضان سال بعد ادامه یابد و فرد نتواند قضای روزه ایش را به دلیل عذر انجام دهد، فقط باید قضای روزه ها را انجام دهد و کفاره ای بر ذمه فرد نیست، البته احتیاط بر آن است که هم قضا انجام شود و هم فدیه که یک مد طعام است. اما اگر شخصی از روی سهل انکاری و بدون هیچ عذر و بهانه ای قضای روزه ها تاخیر بیندازد واجب است هم قضای روه ها را انجام دهد و هم فدیه یک مد طعام را بپردازد.


19. انجام ندادن نماز و روزه از روی جهل:

شخصی که از روی جهل و نادانی به مدت ده سال نماز و روزه هایش را انجام نداده است، فی الحال توبه کرده و اراده کرده که گذشته را جبران کند، اما قدرت انجام روزه های قضا را ندارد، و همچنین از نظر مالی هم توانایی پرداخت کفاره برایش مقدور نیست، در این مساله حکم این فرد چیست و چگونه باید عمل کند؟
پاسخ: قضای روزه ها به هیچ عنوان از دوش او برداشته نمی شود، اما در مورد کفاره عمدی روزه ماه رمضان اگر توانایی دو ماه روزه یا غذا دادن شصت مسکین را برای هر روز روزه ای که نگرفته را ندارد، باید به تعدادی که توانایی آن را دارد به فقیر اطعام بدهد، و بنا به احتیاط استغفار هم بکند. و چنانچه اصلا نمی توند به فقرا غذا بدهد، استغفار را با دل و زبان خود بگوید: استغفرالله : از خداوند طلب بخشش کنم.

 
 20. تاخیر انداختن روزه قضا:

شخصی حدود صد و بیست روز روزه انجام نداده است آیا فقط قضا بر ذمه اوست یا کفاره هم بر ذمه اوست؟
پاسخ: قضای روزه در هر صورت بر ذمه او می باشد که باید انجام دهد. اگر روزه نگرفتن او بدون هیچ عذر و بهانه ای بوده علاوه بر اینکه قضای روزه ها را انجام می دهد، کفاره شصت روز، روزه یا غذا دادن به شصت مسکین که به هر فرد به اندازه یک مد طعام است ; که برای هر روز باید انجام بدهد.
 

21. انجام روزه قضا یی که که در احتمال می دهد که بر ذمه دارد:

شخصی که حدود یک ماه روزه می گیرد به این نیت که اگر روزه ای بر ذمه او باشد، جزء روزه قضای آن باشد و اگر روزه قضایی ندارد که به قصد قربت مطلق باشد، آیا این روزه هایی که انجام شده به روزه های قضا او به حساب می آید؟
پاسخ: چنانچه در هنگامی که روزه می گیرید به آنچه روزه گرفته اید مامور بوده اید چه روزه قضا و جه روزه مستحبی، انجام داده اید و اگر روزه قضا بر ذمه شما باشد روزه شما جزء روزه قضا به حساب می آید.

22. روزه گرفتن با فرض اینکه روزه قضا ندارد:

شخصی که نمی داند که روزه قضا دارد، و پیش خود حساب می کند که روزه قضا ندارد و روزه مستحبی می گیرد، آیا روزه او به حساب روزه های قضایش می شود؟
پاسخ: روزه هایی که به نیت روزه مستحبی می گیرد به نیت روز های قضایی که بر ذمه اش است نمی شود.
 

23. روزه نگرفتن از روی جهل در مساله شرعی:

شخصی از روی جهل در مساله، از روی عمد روزه هایش را نگرفته، آیا کفاره بر ذمه اوست یا فقط قضای روزه هایش را باید انجام دهد؟
پاسخ: چنانچه از حکم و مساله شرعی آگاه نبوده و کاری که باعث باطل شدن روزه را انجام می داده – مانند اینکه دارو هایش را در طول روز می خورده در حالی که روزه بوده و اطلاعی نداشته که خوردن دارو مبطل روزه است – روزه او صحیح نیست، و قضا بر ذمه اوست که باید انجام دهد اما دادن کفاره واجب نیست.

 
24. روزه قضا و دختران تازه به تکلیف رسیده:

دختر خانمی که تازه به سن تکلیف رسیده، و به علت نداشتن قدرت و توانایی و سستس و بی حالی، نتوانسته روزه هایش را قضا کند، آیا باید علاوه بر قضا روزه ها کفاره آن را نیز بپردازد؟
پاسخ: چنانچه ترس ار این ذاشته که اگر روزه بگیرد، بیمار می شود، فقط قضای روزه بر عهده اوست، اما اگر انجام روزه برایش مشقتی نداشته و از روی عمد روزه می خورده، هم قضا بر عهده اوست هم کفاره.
 

25. بی اطلاعی از تعداد روزهایی که باروزه قضا بگیرد:

شخصی که نمی داند چه مقدار روزه قضا دارد، یا اینکه نمی داند، روزه هایش را عمدی خورده یا به علت عذری شرعی بوده، چه وظیفه ای بر ذمه اوست؟
پاسخ: برای روزه های قضا آن مقداری بگیرد که یقین کند که دیگر روزه قضایی بر ذمه او نیست، و اگر شک دارد که از روی عمد روزه را افطار کرده، کفاره بر او واجب نیست.
 

26. افطار کردن روزه در میانه روز بر اثر حادثه:

شخصی در ماه مبارک رمضان نتوانسته برای سحری خوردن بیدار شود و نتوانسته روزه تا غروب ادامه دهد، یا اینکه در میانه روزه اتفاقی بیفتد که روزه را بخورد، آیا کفاره بر ذمه اوست یا فقط قضای روزه کفایت می کند؟
پاسخ: مثلا تشنگی و گرسنگی بر این فرد به اندازه ای شود که به مشقت فراوان بیفتد و روزه را باز کند، فقط قضای روزه را انجام دهد و کفاره بر ذمه او نیست.
 

27. افطار عمدی روزه در ماه رمضان از روی نا آگاهی، برای دختران تازه به تکلیف رسیده:

شخصی که تازه به تکلیف رسیده، در ما رمضان فقط یازده روز از روزه ایش را گرفته و در روزه دوازدهم وقت ظهر روزه خورا افطار می کند، و بقیه روزها را  هم ، روزه نمی گیرد، و اطلاعی نداشته که اگر از روی عمد روزه نگیرد کفاره بر او واجب می شود، در این مساله وظیفه این فرد چیست؟
پاسخ: اگر روزه ها را عمدا و بدون هیچ دلیل شرعی افطار کرده هم قضا دارد و هم کفارره و هنگام افطار روزه در میانه روزهم چه می دانسته و چه نمی دانسته کفاره واجب می شود.

 

28. مشخص شدن بی ضرر بودن روزه بعد از چندین سال:

چنانچه بیماری به دلیل توصیه پزشک برای مضرر بودن روزه، روزه هایش را انجام نداده و بعد از چند سال متوجه شده که روزه گرفتن برای او بی ضرر بوده است، و پزشک تشخیص اشتباه داده، فی الحال وظیفه او چیست؟
پاسخ: اگر پزشک متخصص و متعهد بوده یا از نظر عقلانی ترس از ضرر در او ایجاد شده باشد و روزه ایش را انجام ندهد، فقط قضای روزه ها بر ذمه اوست.

 
29.انجام روزه مستحبی و با وجود داشتن روزه قضا:

کسی که روزه قضا دارد آیا می تواند نیت روزه مستحبی کند؟
پاسخ: کسی که روزه قضا بر ذمه دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد اگر فراموش کرد و نیت روزه مستحبی کرد، و در میانه روزه به خاطرش آمد روزه مستحبی او باطل می شود و اگر این اتفاق قبل از ظهر باشد، می تواند نیت روزه قضا کند و روزه او صحیح است.

منابع:

1. ویکی شیعه
2.پایگاه اطلاع رسانی  آیت الله خامنه ای
3. سایت خبر گزاری حوزه: